Jedną z więzi warunkujących małżeństwo jest więź gospodarcza. Z założenia małżonkowie wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe i zaspokajają potrzeby rodziny. Konsekwencją tego schematu jest art. 30 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z którym oboje małżonkowie są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny. Konstrukcja ta ma na celu przede wszystkim wzmocnienie pozycji prawnej wierzycieli małżonków. W świetle omawianego przepisu jeżeli jeden z małżonków zaciągnął zobowiązanie w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny współmałżonek staje się automatycznie dłużnikiem solidarnym, pomimo, iż nie jest on stroną stosunku prawnego.
Zwykłe potrzeby rodziny – które to?
Zgodnie z utrwaloną linia orzecznictwa oraz doktryną jako zwykłe potrzeby rodziny wskazuje się te, które mają charakter normalnych, codziennych, wymagających bezwzględnie zaspokojenia, bez potrzeby podejmowania przez małżonków specjalnych decyzji. Zaspokajaniu zwykłych potrzeb służą w szczególności: zakup żywności, odzieży, drobnych przedmiotów urządzenia domowego, środków czystości, pomocy szkolnych, a także wydatki ponoszone w związku z zajmowaniem mieszkania, korzystaniem z energii elektrycznej, gazu, wody, bieżącą konserwacją mieszkania i naprawą urządzeń domowych, jak również wydatki na leczenie, zakup pomocy szkolnych, prasy, opłatę abonamentu radiowego i telewizyjnego etc.
Źródło zobowiązania
Źródłem powstania zobowiązania wskazanego w art. 30 k.r.o. może być jedynie czynność prawna. Wśród najczęstszych wymienia się umowy wzajemne np. sprzedaży, najmu, umowy o dzieło, a także wskazać można umowę pożyczki, z której środki zostały pozyskane na zaspokajanie zwykłych potrzeb rodziny.
Rodzina – jak rozumiana
Ustawodawca nie definiuje wprost pojęcia rodziny. Jednakże w piśmiennictwie wyróżnia się pojęcie rodziny małej i rodziny w znaczeniu szerokim. Jako rodzinę małą uznaje się rodziców i dzieci, a jako rodzinę szeroką obejmującą również dalszych krewnych. Nie budzi natomiast żadnych wątpliwości, iż ustawodawca wskazując w art. 30 k.r.o. rodzinę ma na myśli rodzinę w wąskim tego słowa znaczeniu.
Odpowiedzialność tylko jednego z małżonków
Ustawodawca jednakże w art. 30 §2 k.r.o. przewidział możliwość odpowiedzialności tylko jednego z małżonków za takie zobowiązania. Jednakże w takim przypadku konieczna jest postanowienie sądu, który z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków może postanowić, że za powyższe zobowiązania odpowiedzialny jest tylko ten małżonek, który je zaciągnął. Jako ważne powody wskazuje się w doktrynie takie postępowania małżonka w zakresie spraw majątkowych, które zostały spowodowane przez jego lekkomyślność, rozrzutność, nieudolność lub złośliwość w stosunku do współmałżonka.
Podkreślić należy ponadto, iż małżonkowie nie mogą w drodze porozumienia między nimi wyłączyć czy ograniczyć solidarnej odpowiedzialności z art. 30 §1 k.r.o. Jednakże w sytuacji w razie separacji orzeczonej przez sąd przepis ten nie ma zastosowania.